Việc thành lập ban kiểm soát và cử người vào ban kiểm soát của công ty cổ phần là một trong những hoạt động có tính chất quan trọng. Bởi nó là yếu tố quyết định đến kết quả hoạt động kinh doanh và đầu tư của chính doanh nghiệp, đảm bảo tính đúng đắn về pháp lý và hiệu quả trong tổ chức.
Hy vọng bài viết này của MCC Group sẽ giúp Quý doanh nghiệp/Khách hàng nắm được cơ sở pháp lý cũng như các khái niệm, đặc điểm, cách tổ chức của ban kiểm soát, khi nào một pháp nhân được cử người vào ban kiểm soát của công ty cổ phần.
1. Ban kiểm soát trong công ty cổ phần là gì?
Ban kiểm soát của công ty cổ phần là bộ phận quan trọng được thành lập nhằm thực hiện giám sát trong việc quản lý, điều hành hoạt động quản trị và quản lý kinh doanh của công ty.
Ban kiểm soát của công ty cổ phần có quy mô lớn với số lượng cổ đông nhiều sẽ có nhiệm vụ, vai trò quan trọng giúp đảm bảo công ty hoạt động hợp pháp, chính xác, trung thực, đặc biệt là các vấn đề về tài chính, sổ sách kế toán, báo cáo tài chính.
Nói tóm lại, bản chất của Ban kiểm soát trong công ty cổ phần là đảm bảo tính pháp lý minh bạch, đúng đắn trong mọi hoạt động và quyết định của công ty.

2. Cơ cấu tổ chức của Ban kiểm soát
Cơ cấu của Ban kiểm soát trong công ty cổ phần
-
Đứng đầu là Trưởng Ban kiểm soát
-
Thành viên Ban kiểm soát chuyên trách
-
Thành viên Ban kiểm soát không chuyên trách
Ban kiểm soát thường sẽ có số lượng từ 03 đến 05 Kiểm soát viên. Nhiệm kỳ của các Kiểm soát viên không vượt quá 05 năm và có thể được bầu lại mà không bị hạn chế số nhiệm kỳ.
Nếu ban kiểm soát chỉ có duy nhất 01 kiểm soát viên thì đó cũng đồng thời là Trưởng ban kiểm soát. (quy định tại Điều 168 và Điều 169 của Luật Doanh nghiệp.
Để trở thành thành viên của ban kiểm soát, cũng cần phải đáp ứng các điều kiện cần thiết như sau:
-
Cá nhân từ 21 tuổi trở lên và có đủ năng lực hành vi dân sự, không thuộc đối tượng bị cấm trong việc thành lập và quản lý doanh nghiệp.
-
Không được là vợ/chồng, cha/mẹ, cha nuôi/mẹ nuôi/con nuôi, anh chị em ruột của thành viên HĐQT, Giám đốc, Tổng giám đốc. Việc này nhằm hạn chế các hành vi không chuẩn của ban kiểm soát.
-
Thành viên ban kiểm soát không được phép đảm nhận các vị trí chức vụ quản lý trong công ty cổ phần.
-
Thành viên ban kiểm soát không nhất thiết là cổ đông hay người lao động của công ty cổ phần.
Theo Luật doanh nghiệp 2020, Điều 137, công ty cổ phần có thể tổ chức theo một trong hai mô hình sau:
-
Mô hình 1: Gồm Đại hội đồng cổ đông; Hội đồng quản trị; Ban kiểm soát; Giám đốc/Tổng giám đốc;
-
Mô hình 2: Gồm Đại hội đồng cổ đông; Hội đồng quản trị; Ban kiểm soát; Giám đốc/Tổng giám đốc; (ở trường hợp này, cần phải có ít nhất 20% thành viên thuộc HĐQT là thành viên độc lập, đồng thời cần có Ủy ban kiểm toán trực thuộc HĐQT).
Các quyền của Ban kiểm soát
-
Được tham dự và thảo luận trong cuộc họp HĐQT, ĐHĐCĐ và bất cứ cuộc họp nào khác của công ty cổ phần.
-
Được sử dụng bộ phận kiểm toán nội bộ.
-
Được quyền tham khảo cũng như thảo luận với HĐQT trước khi trình các kết luận, kiến nghị hoặc báo cáo.
-
Có đầy đủ các quyền khác theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Điều lệ công ty và nghị quyết của ĐHĐCĐ

3. Công ty cổ phần có cần thành lập Ban kiểm soát không?
Trong nhiều công ty cổ phần có quy mô lớn với nhiều cổ đông, Ban kiểm soát được xem là bộ phận không thể thiếu, thực hiện vai trò và nhiệm vụ quan trọng.
Tuy nhiên, dựa vào mô hình tổ chức có thể thấy việc thành lập Ban kiểm soát là không bắt buộc tùy vào số lượng cổ đông và số lượng cổ phần mà cổ đông nắm giữ.
-
Công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông chỉ giữ sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần: không bắt buộc thành lập ban kiểm soát.
-
Công ty cổ phần có từ 11 cổ đông và các cổ đông sở hữu từ 50% tổng số cổ phần của công ty trở lên: bắt buộc thành lập ban kiểm soát (Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020).
Thành viên Ban kiểm soát do Đại hội đồng cổ đông bổ nhiệm, gồm 3 đến 5 người trong đó ít nhất phải có một người có chuyên môn về kế toán. Ban kiểm soát bầu ra một người làm Trưởng ban; Trưởng ban bắt buộc phải là cổ đông công ty, còn những người kia có thể là người ngoài công ty.

4. Khi nào một pháp nhân được cử người vào Ban kiểm soát công ty cổ phần?
Điều kiện cần và đủ đầu tiên để một pháp nhân được cử người vào Ban kiểm soát công ty cổ phần trước hết pháp nhân này phải là cổ đông trong công ty cổ phần, có nắm giữ số lượng cổ phần hợp pháp của công ty.
Cổ đông hoặc một nhóm cổ đông phải sở hữu ít nhất từ 10% tổng số cổ phần (cổ phần phổ thông) hoặc một tỷ lệ nhỏ hơn tùy theo quy định của Điều lệ công ty, thì sẽ có quyền được cử người vào ban kiểm soát.
Việc các cổ đông hợp thành nhóm để cử người vào ban kiểm soát công ty cổ phần cũng phải được thông báo và thông qua cho các cổ đông tham dự cuộc họp trước khi thực hiện khai mạc ĐHĐCĐ.
Dựa vào căn cứ trên số lượng thành viên cần bổ nhiệm trong ban kiểm soát và quyết định của ĐHĐCĐ thì cổ đông hoặc nhóm cổ đông sẽ được phép cử một hoặc một số người phù hợp và đủ điều kiện để làm ứng cử viên vào ban kiểm soát.
Công Ty TNHH Minh MCC Group Việt Nam tự hào là đơn vị uy tín trong lĩnh vực tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp về các thủ tục hồ sơ pháp lý nhằm giúp doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian và tối ưu về hiệu quả, tránh gặp phải các sai sót không đáng có do không có đủ nhân lực có kinh nghiệm và chuyên môn về lĩnh vực này.
Mọi thắc mắc về pháp lý liên quan đến việc thành lập ban kiểm soát hoặc pháp nhân muốn cử người vào Ban kiểm soát công ty cổ phần, hãy gọi ngay vào Hotline 0916 53 59 56 để được tư vấn